SaaS (Software as a Service) Nedir?

Ahmet Hilmi BERBER 2 Ekim 2020

Saas (Software as a Service - Hizmet Olarak Yazılım), günümüzde en popüler bulut tabanlı servislerden birisidir.

Bu yazımızda aşağıdaki başlıklar hakkında bilgi paylaşımlarında bulunacağız. SaaS nedir?

SaaS Nedir?
SaaS Tarihçesi
SaaS Avantajları
SaaS Dezavantajları
SaaS ve Bulut Servisleri Arasındaki Fark Nedir?
IaaS vs PaaS vs SaaS

SaaS Nedir?

SaaS kısaca; müşteriler tarafından ulaşılmak istenen verilere internet bağlantısı ve web tarayıcısı olan herhangi bir cihazdan erişilmesini sağlayan bulut tabanlı bir yazılım sağlama servisidir. Bu servis ile yazılımı sağlayıcısı, sunucu ve veritabanı gibi sistemleri barındırmak ve bunların bakımını yapmakla sorumludur.

SaaS Tarihçesi

1960'lı yıllarda IBM gibi dönemin büyük bilgisayar sağlayıcısı firmalar, bankalar gibi büyük kuruluşlara dünya çapındaki veri merkezlerinde veri depolama ve bilgi işlem gücü sağlamak için çeşitli yerlerde bürolar kurup bu işleri yürüttüler.

20. yüzyılın sonlarına doğru, internetin bulunup hızlı bir şekilde gelişmesinin sonucu olarak ASP (Application Service Provider - Uygulama Hizmet Sağlayıcısı) adı verilen yeni bir merkezi veri işleme yöntemi ortaya çıktı.

Saas Tarihçesi

ASP'nin ana mantığı, işletmelerin kullandığı özel iş uygulamalarını uzman bir merkezi yönetim ve çözüm sağlayıcısı yardımı ile maliyeti azaltma yönündeydi.

SaaS aslında ASP fikrini geliştirmek amacıyla atılan bir adımdır.

SaaS kısaltması ile olarak 23 Eylül 1985'te USPTO (United States Patent and Trademark Office - Amerika Birleşik Devletleri Patent ve Ticari Marka Ofisi)'nun mal ve hizmet açıklamasında yer almıştır.

Daha sonraları SaaS'ı uygulayabilmek için gerekli teknoloji 20. yüzyılın sonlarında olgunlaştı.

Başlangıçta firmalar SaaS'ı ciddiye almadı. Ancak geçtiğimiz son 20 yıl içerisinde SaaS'ı ilk defa kullanıp benimseyenlerden sonra SaaS ciddi anlamda büyüme ve gelişme gösterdi.

SaaS Avantajları

Erişilebilirlik

SaaS'ın en güçlü avantajlarından biri, herhangi bir internet tarayıcısı aracılığıyla çalıştırılabilmesidir. Bu sayede erişim için hangi işletim sisteminin kullanıldığı önemsiz hale gelir.

Bu da, SaaS'ın inanılmaz bir şekilde çok yönlü olduğuna işarettir. İşletim sistemi önemli olmaksızın kullanabileceğiniz SaaS uygulamalarını sadece bilgisayarlarda değil, internet bağlantısı bulunan herhangi bir tablet, telefon vs. cihazlarda da kullanabilirsiniz.

Güncelleme ve Yamalar

SaaS'ın diğer avantajlarından biri de bulut tabanlı bir servis olduğundan yazılımı sağlayan, kullanıcıların uygulamayı kullanırken herhangi bir sorunla karşılaşmaksızın yazılımı merkezi olarak güncelleyebilmesidir. Bu da SaaS'ın internet bağlantısı olan herhangi bir cihazdan erişilebilir olmasından dolayı genellikle güncellemeler ve yamalar yapılmadan evvel bir dizi uyumluluk ve uç nokta güvenlik testi gerektiren şirket içi uygulamaların tam tersidir.

Bu nedenle SaaS, geliştirme döngüsü ve yeni özelliklerin sunumunu yavaşlatan testlerden kaçınırken güvenlik güncellemelerinin en kısa sürede tamamlanmasını sağlar.

Donanım

SaaS'ın satışlarının artmasındaki en önemli nedenlerden biri de geleneksel şirket içi yazılımlarda olan iş bilgisayarları ile uyumlu donanımsal yapılandırmanın, hatta bu yazılımı desteklemek için gerekli personel altyapı hizmetine kadar kullanıcıyı zora sokan bütün bu fazlalıklardan kurtarmasıdır. SaaS bulut uygulamaları aracılığıyla tüm yazılım araçlarına erişilebildiğinden tüm bu ihtiyaçlar ortadan kaybolmuştur.

Ayrıca, SaaS sayesinde, işe alma veya işten çıkarılma gibi durumlarda daha fazla donanım satın almak veya pahalı donanımları rafa kaldırmak zorunda kalmanıza da gerek yoktur. Sadece fatura planınızdaki ölçeği değiştirmeniz yeterli olacaktır.

Pazar Erişimi

Verilerin şirket içinde depolanması önemli ölçüde veri kaybına neden olabilecek herhangi bir ciddi donanım arızasını azaltmak için bulut depolama vb. gibi güvenilir yedeklemelere yatırım yapma ihtiyacı doğurur.

Bununla birlikte SaaS ile veriler rutin olarak buluta kaydedilir. Bunu avantajlı kılan, yalnızca yedeklilik yönü değil, aynı zamanda çalışanların hangi cihaz kullanılırsa kullanılsın sadece tek bir hesapta oturum açarak iş veya veri kaybı olmadan cihazlar arasında geçiş yapabilmesidir.

Veri ve Analitik

SaaS uygulamaları merkezi bir platformda çalıştırıldığı için verileri yakalamak ve bunların analitik kullanımı çok kolay hale gelir.

SaaS kullanan işletmeler genellikle iş operasyonları hakkında değerli bilgiler sağlayabilen raporlama, bilgi araçları ve görselleştirmelere erişime sahiptir. Bu da iş akışlarının kolaylaştırılmasına ve verimlilik tasarruflarının eyleme geçirilmesine olanak tanır.

Satıcı için erişim ücretli bir aboneliğe bağlı olduğundan, yazılımı sağlayana mâl olabilecek veya hem erişim hem de fiyatlandırma modellerine zarar verebilecek korsanlık konusunda endişelenmenize de gerek yoktur.

SaaS Dezavantajları

Yetersiz Veri Güvenliği

SaaS tabanlı bir uygulama modelini tercih etmek isteyen şirketler için en önemli endişelerden biri yetersiz veri güvenliğidir.

Şirketinizin hassas verilerini sağlayan herhangi bir üçüncü taraf hizmetine güvenmeden önce kimlik ve erişim yönetimi gibi sorunların ele alınması gerekir. Özellikle bir mobil cihazdan erişilebilirlik durumunda herhangi bir veri hizmet sağlayıcıya ifşa edilmeden önce imzalanan kontratta bu tip şeyler ciddi bir şekilde belirtilerek sıkı önlemler alınmalıdır.

Yasalara Uyum

Bir SaaS sözleşmesi yaptığınızda ve iş açısından kritik verileriniz hizmet sağlayıcının veri merkezinde depolandığında hükümetin veri koruma yasalarına uymak zordur. Şirketinizin işletmeniz için hangi kuralların geçerli olduğunu öğrenmesi hizmet sağlayıcınızdan doğru soruları sorması ve süreçteki her türlü tutarsızlığı ele alması gerekecektir.

Kullanışlı Veri Hareketliliği

SaaS pazarı, SaaS'ı henüz keşfetmiş firmalarla dolu ve birçoğu son derece rekabetçi bir ortamda hayatta kalmak için yeterli deneyime sahip değil. Bir problem durumunda veya hizmet sağlayıcınızı değiştirmek istediğinizde şirketinizin verilerini bir hizmet sağlayıcıdan diğerine aktarmak zahmetli bir görev haline gelir.

Bu nedenle daha iyi sonuçlar için her zaman tüm SaaS uygulamalarıyla uyumluluk kontrollerini gerçekleştirmelisiniz.

Düşük Performans

Uzak bir veri merkeziyle çalışan tarayıcı tabanlı bir uygulama, çalışanınızın masaüstünden çalıştırılan benzer bir uygulamaya kıyasla aynı performansı göstermeyebilir.

Bu nedenle şirketlerin bu faktörü ortadan kaldırmak için hızlı ve güvenilir bir internet bağlantısına yatırım yapmaları ve ayrıca SaaS uygulamalarının zaman içinde nasıl performans gösterdiğini bilmek için uygulama performansı yönetimi araçlarını kullanmaları gerekir.

Yazılım Entegrasyonu

Birden fazla uygulamayı barındırmak için harici bir SaaS hizmet sağlayıcısı ile çalışırken, mevcut şirket içi yazılımla bir entegrasyon sorunu olabilir.

Şirket içi API'ler ve veri yapıları harici yazılımla düzgün bir şekilde entegre olmayabilir. Sonuç olarak, daha iyi sonuçlar için her zaman tüm SaaS uygulamalarıyla uyumluluk kontrolleri gerçekleştirilmelidir.

Yazılım Entegrasyonu

SaaS ve Bulut Servisleri Arasındaki Fark Nedir?

Bulut servisleri, inanılmaz derecede karmaşık bir dizi altyapı teknolojisini ifade eder. Temel düzeyde kullanıcıların birleşik güçlerini paylaşmak için erişim kiralayabilecekleri şekilde birbirine bağlı bilgisayar, sunucu ve veritabanları koleksiyonudur. Bilgi işlem gücü ölçeklenebilir, böylece alıcılar kiraladıkları bilgi işlem gücü miktarını dinamik olarak artırabilir veya azaltabilir.

Bulut servisleri, uzaktan barındırılan ve internet aracılığıyla sunulan her şeyi ifade edebilir. Tüm bulut programları temeldeki yazılım tarafından çalıştırılırken, SaaS özellikle bulut aracılığıyla sağlanan iş yazılımı uygulamalarını ifade eder.

Bulut servisleri erişilebilirliğinin yaygın bir şekilde büyümesi göz önüne alındığında SaaS geliştiricileri uygulamaları, geleneksel şirket içi yazılım geliştirmeye kıyasla daha kolay, hızlı ve ucuza sunar. Bugün insan kaynaklarından kurumsal kaynak planlamasına kadar neredeyse her tür temel iş fonksiyonları SaaS aracılığıyla kullanılabilir.

IaaS vs PaaS vs SaaS

Infrastructure As A Service

Hizmet Olarak Altyapı: Kullanıcılara çeşitli görevleri gerçekleştirebilecekleri donanımları sağlar. Bu, depolama alanı, gelişmiş veya özel işlemcilerle bilgi işlem süresi veya sanallaştırma hizmetleri anlamına gelebilir. IaaS kendi şirket içi veri merkezlerini koruma ihtiyacını hafifletmek isteyenler tarafından kullanılır.

Platform As A Service

Hizmet Olarak Platform : Geliştiricilere internet üzerinden geliştirme ve dağıtım için eksiksiz bir ortam sağlar. PaaS ile geliştiriciler basit uygulamalardan karmaşık bulut tabanlı iş yazılımlarına kadar her şeyi oluşturabilir. SaaS'ye benzer şekilde, kullanıcılarının başka türlü karşılayamayacakları veya bakımını yapamayacakları güncel araçlara erişmesine olanak tanır.

Bu üç bulut hizmeti modeli çoğunlukla hizmetin son kullanıcısı için kullanılmaya başladıklarında farklılık gösterir. SaaS ile başlayarak, kullanıcının yönetmesi gereken çok az şey vardır ve bu da genellikle SaaS'yi en uygun maliyetli seçenek yapar. IaaS'ye doğru ilerlediğinizde son kullanıcının sorumlulukları artmıştır. Seçeneklerin hiçbiri, özel bir şirket içi çözüm kadar kullanıcının kendi kendini yönetmesini gerektirmez.

Gelin yakından bakalım.

Veri ve Yazılım : SaaS kullanıcılarının veri kullanımını yönetme veya uygulama bakımı konusunda endişelenmesine gerek yoktur. Kullanıcının ihtiyaçlarına uygun bir ürün varsa, SaaS mevcut olan en eksiksiz servistir.. PaaS ve IaaS'tan her ikisinde de kullanıcıların kendi veri kullanımlarını ve uygulamalarını yönetmeleri gerekir.

İşletim Sistemleri : PaaS, yazılımın üzerinde çalıştığı işletim sistemini yönetmek söz konusu olduğunda bunun üstesinden gelmek için SaaS'a katılır. IaaS kullanıcıları teknolojinin bu yönünü kendi başlarına halletmek zorunda kalmıştır.

Sunucular ve Veri Depolama : Her üç bulut hizmeti modeli de internet üzerinden sağlandığı için, hepsi de sunucuların yönetimini ve kullanıcı için veri depolamayı yönetir. Bir şirketin kendi kendini yönetme konusunda endişelenmesi gereken tek zaman, kendi şirket içi çözümlerini kullanıyor olmalarıdır.

Sonuç Olarak

SaaS, hem tedarikçilerin hem de kullanıcıların çıkarları doğrultusunda çalışan birçok avantaj sunar.

Bazı kuruluşlar kendi bulut yönetim hizmetlerini kurmayı ve kendi verilerini kontrol etmek için cihazlar ve siteler arasında düzenlemeler yapmayı tercih edebilirken, küçük işletmelerin çoğu için en azından SaaS, bu işletmelerin gelişmelerine, genişlemelerine ve hem çalışanlarına, hem de müşterilerine daha fazla değer sağlamalarına yardımcı olabilecek rakipsiz fırsatlar sunar.